Trống Đông Sơn, một phần quan trọng của Di sản văn hóa Việt Nam, đang nằm ẩn mình trong những tầng tương truyền của lịch sử, mang theo những câu chuyện và giá trị văn hóa sâu sắc của dân tộc Việt. Với xuất hiện từ hàng nghìn năm trước, trống Đông Sơn không chỉ đơn thuần là những sản phẩm nghệ thuật, mà còn là biểu tượng thể hiện những khía cạnh tinh tế của cuộc sống, tôn giáo, và tầm nhìn về thế giới của người Việt xưa.
Những hình ảnh và họa tiết trên trống Đông Sơn không chỉ thể hiện khả năng điêu khắc tinh xảo của người thợ thủ công mà còn là nguồn thông tin quý báu về cuộc sống xã hội, hoạt động nghi lễ, và tư tưởng tâm linh của người Việt cổ đại. Các họa tiết đa dạng, từ hình ảnh con người, động vật, cây cỏ đến những biểu tượng tượng trưng, đã tạo nên một ngôn ngữ thị giác độc đáo, thể hiện sự sáng tạo và tầm nhìn văn hóa sâu sắc của người sáng tạo.
Nguồn gốc trống đồng Đông Sơn
Theo nhiều tài liệu sử dụng, trống đồng đã xuất hiện từ thời kỳ Hùng Vương thiết lập nền quốc gia Văn Lang, đặc biệt trong thời kỳ của vua An Dương Vương.
Nhờ lòng yêu nước và tận tâm với nhân dân, thời kỳ trị vì của vua đã mang lại cuộc sống hòa thuận cho cư dân, tạo điều kiện cho họ thịnh vượng và thăng hoa, với mùa màng bội thu đem lại sự hài lòng từ người dân.
Vua An Dương Vương đã biết cách tập hợp sự đoàn kết và đam mê của nhân dân để tạo nên một tượng trưng quan trọng trong lịch sử, đó là một chiếc trống đồng to lớn, thể hiện quyền lực của vương triều và tinh thần Bách Việt.
Thời kỳ hoàng kim của trống đồng kéo dài từ thế kỷ thứ 7 trước Công nguyên đến thế kỷ thứ 6 sau Công nguyên. Chiếc trống đồng Đông Sơn lớn nhất trong lịch sử xuất hiện lần đầu vào năm 1990 tại khu vực đất liền Tổ Phú Thọ.
Sự thật này là một minh chứng cho việc trống đồng Đông Sơn đã được quốc gia Văn Lang sử dụng như một biểu tượng linh thiêng trong các dịp quan trọng.
Bên cạnh chiếc trống đồng Đông Sơn độc đáo, còn nhiều chiếc trống đồng khác đã được phát hiện trải rộng trên lãnh thổ hình chữ S, tạo thành những bằng chứng quý giá về nguồn gốc và vai trò thiêng liêng của trống đồng trong tâm linh và đời sống văn hóa của người Việt.
Họa tiết trên trống đồng Đông Sơn
Trên bề mặt của trống đồng Đông Sơn, hình ảnh vẽ nên một thế giới sống động, với sự xuất hiện của thiên nhiên, động vật, và nhân loại trong giai đoạn thời kỳ sơ khai. Các họa tiết trên trống đồng Đông Sơn rất minh bạch, đem lại hình ảnh sinh động về cuộc sống hàng ngày của người dân cổ xưa tại Việt Nam.
Dọc trên mỗi chiếc trống đồng, ta có thể thấy xuất hiện một ngôi sao đa cánh, bên cạnh đó là hình dáng của những con chim đang bay, những ngôi nhà sàn, và con người đang tham gia vào những hoạt động đa dạng. Những hình ảnh này tạo nên một bức tranh tự nhiên và sống động về cuộc sống thường ngày của người dân xưa, từ việc nông nghiệp đến săn bắt, giao tiếp xã hội và cuộc sống tâm linh.
Hình ảnh hoa văn trên trống đồng
Những hoa văn phức tạp trên bề mặt của trống đồng đa dạng và sặc sỡ, bao gồm nhiều yếu tố như ngôi sao, chim lạc, biểu tượng âm nhạc cổ, trang phục truyền thống, hình ảnh nhà sàn dân tộc, cùng với các hoạt động như múa, đánh trống và nhiều hoạt động khác. Những họa tiết này không chỉ đơn thuần là trang trí mà còn mang ý nghĩa sâu xa liên quan đến văn hóa, truyền thống và lòng tự hào dân tộc.
Hình ảnh ngôi sao lớn nhiều cánh
Hình tượng ngôi sao lớn nhiều cánh nằm ở trung tâm của chiếc trống đồng Đông Sơn, có từ 8 đến 14 cánh, đóng vai trò là biểu tượng ấn tượng nhất, tượng trưng cho một hình ảnh quan trọng trong tự nhiên - mặt trời. Người xưa đã coi mặt trời là nguồn cung cấp năng lượng và ánh sáng thiết yếu, và từ đó, họ ám chỉ sự tôn sùng và biết ơn đối với mặt trời.
Bên cạnh đó, hình ảnh của ngôi sao cũng được sử dụng để biểu thị các ngày tiết trong năm, tạo thành một loại lịch ngày âm dựa trên sự kết hợp giữa chu kỳ của mặt trăng và mặt trời. Hình thức này có nguồn gốc từ văn hóa Bách Việt, vốn mang trong mình sự đậm chất văn hóa nông nghiệp lúa nước tại miền Nam. Số lượng các tia, hình ảnh chim bay, hươu, thuyền thường được hiển thị dưới dạng số chẵn, là biểu tượng cho sự nhận thức của cư dân thời đó về khả năng đếm số. Ví dụ, số tia 12 thường được sử dụng nhiều, liên quan đến số tháng trong năm.
Hình ảnh chim thú
Các hình ảnh về chim Lạc và chim Hồng, những biểu tượng đại diện cho người Lạc Việt, được thể hiện một cách tinh tế và phối hợp một cách tỉ mỉ trên bề mặt trống. Chúng được vẽ với nhiều tư thế và hình dạng khác nhau, từ việc bay lượn, đậu cành đến việc đứng chầu mỏ vào nhau. Song song với chúng là hình ảnh của hươu nai - một loài vật thân thuộc và hiền lành với con người trong môi trường tự nhiên.
Hình ảnh các loài chim này không chỉ thể hiện sự tôn kính đối với thiên nhiên, mà còn mang trong nó ý nghĩa về sự tôn vinh tổ tiên. Theo quan niệm dân gian, chim Lạc và chim Hồng được xem là tổ tiên của người Việt, và hình ảnh của quả trứng cũng có liên quan đến truyền thuyết về Lạc Long Quân và Âu Cơ. Như vậy, hình ảnh của các loài chim này còn thể hiện lòng biết ơn và tôn trọng đối với tổ tiên của dân tộc.
Hình ảnh nhà sàn
Trên mặt trống đồng, họa tiết liên quan đến nhà sàn dân tộc được thể hiện rất phong phú, bao gồm các kiểu kiến trúc như nhà mái cong và nhà sàn mái tròn. Hình ảnh của ngôi nhà có hai cột chống ở phía đầu, và giữa có kê thang dẫn lên sàn, cùng với hình tượng ngôi nhà mái cong làm nhà ở. Đây có thể coi là một hoạt tiết trực quan đơn giản, mang trong mình đặc điểm riêng của văn hóa truyền thống, thể hiện một phần cuộc sống của nhân loại trong giai đoạn sơ khai của đất nước.
Hình ảnh những sinh hoạt hàng ngày của người Việt cổ
Các hoạ tiết trên trống đồng mô tả cuộc sống hàng ngày của con người, như nhảy múa, giã gạo, chèo thuyền, đánh trống,... được thể hiện dưới dạng hình ảnh đơn giản nhưng mang tính biểu tượng cao. Những họa tiết này vẽ nét cuộc sống an lành, hạnh phúc và thịnh vượng trong giai đoạn thời kỳ khai hoá đất nước. Hình ảnh người nhảy múa như vũ công, trang phục dân tộc, cảnh quây quần sinh hoạt của con người, tất cả đều được khắc họa trên trống đồng để thể hiện những khía cạnh tốt đẹp nhất, nổi bật nhất trong văn hóa và tinh thần của người Việt xưa. Những hoạ tiết trống đồng này không chỉ có giá trị nghệ thuật và lịch sử quan trọng, mà còn đóng vai trò như một hình thức truyền tải bản sắc quý báu của dân tộc cho những thế hệ sau này.
Lời kết
Trống Đông Sơn đã đánh dấu những giai đoạn quan trọng trong lịch sử phát triển của dân tộc Việt Nam, từ thời kỳ khai hoá đất nước đến thời kỳ hoàng kim của nghệ thuật đồ đồng. Các họa tiết tinh tế trên trống đồng không chỉ tượng trưng cho cuộc sống hàng ngày mà còn mang theo thông điệp sâu xa về tôn trọng tự nhiên, lòng yêu thương và sự kết nối với bản sắc văn hóa của mình.
Trống Đông Sơn không chỉ là một tác phẩm nghệ thuật độc đáo mà còn là biểu tượng của lòng tự hào và danh dự của người Việt. Việc bảo tồn và gìn giữ Di sản này không chỉ là nhiệm vụ của chính phủ mà còn là trách nhiệm của toàn thể xã hội. Những hình ảnh và thông điệp mà trống Đông Sơn mang lại sẽ tiếp tục là nguồn cảm hứng vô tận cho thế hệ tương lai, giúp họ hiểu rõ hơn về nguồn gốc, văn hóa và giá trị của dân tộc Việt Nam.
Zalo
Tiktok
Youtube
Messenger
